DEMLİ ÇAY
Yusuf HOCAOĞLU
hocaogluyusuf@hotmail.com
İSLÂM’IN MEKÂNI: MESCİT/CAMİ
- “Şüphesiz mescitler, Allah'a aittir. Öyleyse, Allah ile beraber başka hiçbir şeye kulluk etmeyin.” Cin Sûresi, 18.ayet.
İslam’ın mekânı denilince akla ilk gelen mekân camilerdir. İslâm’ın doğuşundan itibaren birçok coğrafyada işlevsel ve biçimsel olarak birbirine yakın veya birbirinin tekrarı birçok mekân inşa edilmiştir.
Yüce yaratıcımız Kuran’ı Kerim’de bu mekânlardan bahsederken mescit kelimesini kullanmıştır. Mescit, kelimenin ilk anlamı itibariyle üzerinde secde edilen yer anlamında kullanılmaktadır. Bizim coğrafyamızda ibadet edilen İslâm mekânlarımız ise cami kelimesi ile ifade edilir. Cami kelimesi ise cem edilen/toplanılan yer anlamına gelmektedir.
***
İşte tam bu noktada birkaç özet cümle söylemek gerekirse; İslâm medeniyetleri kendi dönemlerinde, çağlarının sosyal, kültürel, siyasal gerekliklerini düşünerek birbirinden güzel camiler inşa etmişlerdir. Camilerimizin iç mekânları, ihtiyaç programları, biçimleri, işlevleri, kubbeleri, minareleri bu doğrultuda şekil bulmuş ve gelişmiştir.
***
İkinci bir bakış ise, daha işlevsel bir İslam mekanı arayışı içinde olanlar için soru niteliğindedir: O zamana ait İslâm mekanları, bu zamana ait mi?, O medeniyetin gereksinimlerini karşılayan İslam mekanları, günümüz medeniyetlerinin gereksinimlerini karşılayabiliyor mu?
Kafalara takılan bu sorular millet olarak gücümüzü daha verimli kullanmamız için uzmanları tarafından derinlemesine incelenmesi ve çözüm üretilmesi gereken konulardır. Güçten kastetmeye çalıştığımız şey, imkân ve potansiyel enerjimizdir. Örnek vererek pekiştirmek gerekirse; Nüfusu dokuz yüz olan bir köy düşünün ve bu köyde on milyon liraya mal olmuş bir İslâm mekânı inşa edilsin ki; bizim bölgemizde yüzlerce örneği vardır. İnşa ettiğimiz bu cami, bizlere beş vakit namaz, bayram namazları, cenaze namazı ve kandil merasimleri haricinde sosyal ve kültürel anlamda hizmet vermiyor ise, mekânlarımızın işlevlerini ve beraberinde getirdiği biçimlerini tekrar kritik edip ele almamız gerekmektedir. On milyon lirayı toplamak çok büyük maharet ve çok zahmetli bir iştir. Büyük bir enerji ve imkân gerektirir. Eğer bu enerjiyi toplayabilmişsek İslâm mekânları maharetli insanlar yetiştirmesi gerekir. Yetiştirmiyor ise ortada ciddi bir problem var demektir.
***
Son tahlilde isteğimiz, İslam mekânlarımızın beş vakit namazdan daha da öteye geçmesi ve insanımızın inşasına yardımcı olmasıdır. Kadınların sohbet ettiği, çocukların oyun oynadığı, gençlerin spor yaptığı, kitap okuduğu, ders çalıştığı, yaşlıların sohbet ettiği, tecrübelerini yeni nesil ile paylaştığı, kimsesizlerin yemek yediği, misafirlerin konakladığı, kütüphanesinin ve teknolojik imkânlarının halkı doyurduğu, ibadetlerin huzurlu, mutlu ve birleştiricilik ilkesiyle yapıldığı, şuurlu bir neslin yetişmesi için her türlü donanımı içinde barındıran mescitlerimizin planlanması ve inşa edilmesi ümidiyle yeryüzü bize mescit kılınsın.
Selam ve muhabbetle...