Kaytan ve Kazaziye ‘Huzur’un Elleri’nde hayat buluyor

Atalarımızdan yadigar bu sanatları yaşatmaya çalışanlardan biri de Huzur Topal. Sitemizin köşe yazarlarından Huzur Topal, ilçemizde unutulmaya yüz tutmuş kazazlık ile kaytanlık mesleğini tarihi Ortamahalle’de bulunan Sanat Sokağındaki şirin dükkanında sürdürüyor.

HEM SARRAF HEM DE KAYTAN SANATÇISI

İlçemizde, ince ipek ip üstüne 24 ayar saf altın veya bin ayar saf gümüş tellerinin örgü teknikleri kullanılarak sarılması mesleğine ‘kazazlık’, köylülerin yük taşımada kullandıkları iplerin el tezgahlarında dokunarak inceltilmesiyle yapılan sanata ise ‘kaytan’ deniliyor. Sitemizin köşe yazarlarından Huzur Topal, ilçemizde unutulmaya yüz tutmuş kazazlık ile kaytanlık mesleğini tarihi Ortamahalle’de bulunan Sanat Sokağındaki şirin dükkanı ‘Huzurun Elleri’nde sürdürüyor.  Topal, kaytandan yaptığı rengarenk ipleri ‘Huzurun Elleri’nde sergilerken, bir yandan da kazazlık mesleğini icra ediyor, kendi deyimiyle ise hem sarraf hem de kaytan sanatçılığı yapıyor.

TOPAL, KAYTANI YERLİ VE YABANCI TURİSTLERE AKTARMAYI HEDEFLİYOR

Huzur Topal, kaytan ile kazazlık mesleğini sitemiz okuyucuları için anlattı.  Kaytan sanatından bahseden Topal, Kaytan’ın köylü kadınlarının hem çocuklarını hem de yüklerini taşımak için yapmış oldukları yöresel bir ip olduğunu söyledi. Kaytan’ın renklilikleri ve püskülleri ile de özdeşleştirildiğini ifade eden Topal, Kaytan’ın artık moda sektörüne de girdiğini ve Kaytan’dan çeşitli aksesuarlarda yapılabildiğini açıkladı.  ‘Huzurun Elleri’nde Kaytan’dan yapılmış çeşitli takılar yer alırken, Topal, Kaytan’ı yapmanın en önemli amacının köylerdeki el sanatlarının yerli ve yabancı turistlere aktarmak olduğunu sözlerine ekledi. 

KAZAZİYE İLE ÇEŞİTLİ AKSESUARLAR YAPILABİLİYOR

Kazazlık mesleğini aynı zamanda bir sarraflık mesleğine benzeten Topal, “Kazaziye de ilçemizin bir el sanatı olmakla birlikte tamamıyla bir sarraflık gerektiriyor.  Elimize bir iğne ve gümüş tel aldığımızda onunla çeşitli aksesuarlar yapıyoruz. Üstelik hepsi bir elden çıktığı için sarraf da oluyoruz. Hem kaytan sanatçısı hem de sarraf oluyoruz. Bir aksesuarı tamamıyla kendimiz çıkartıyoruz. Küpe, bileklik, kolye, yüzük gibi aksesuarları farklı teknikler kullanarak -ki bunlar örgü sanatı, zincir sanatı ve aşk düşümü denilen kazaziye ile bütünleşmiş bir teknikle yapıyoruz. Yaptığımız ürünlerimizi Ortamahalle Sanat Sokağında bulunan ‘Huzurun Elleri’nde sergilerken, bir yandan da ilçemiz turizmine katkı sağlamayı amaçlıyoruz” dedi.

KAYTAN NEDİR?

Günümüze dek ulaşan yüzlerce yıllık sanatın Lidyalılar tarafından Anadolu'ya taşındığı biliniyor. Özellikle Trabzon'da hala sürdürülmekte olan bu el sanatının yanı sıra bir de Kaytan sanatı var. Önceleri yapımını sadece 3 Rum ailenin bildiğini ve kimseye öğretmemekte ısrarcı olduklarını kaytan sanatı tamamen el emeği ve ince işçiliğe dayanıyor. El tezgahlarında dokunan iplerle yapılan bu sanat köylülerin yük taşımada kullandıkları iplerin el tezgahlarında dokunarak inceltilmesiyle yapılıyor. El emeği göz nuru kaytan sanatı el tezgahında dokuması yapıldıktan sonra çeşitli takı aksesuarları, heybeler, masa, sehpa örtüleri, elbiseler, çanta sapları olarak kullanılabilecek bir duruma geliyor. Kaytan sanatının günümüzde moda sektörüne de girdiği ve kullanıldığını söylemek mümkün.

KAZAZİYE SANATI

Lidyalılarla başlayan Kazaziye sanatı Osmanlı İmparatorluğu dönemlerine kadar popülerliğini sürdürmüş ve pek çok Osmanlı padişahının kaftanlarını süslemiş. Kaftanları özelleştirerek daha da kıymetli hale getiren Kazaziye sanatı padişah eşlerinin tülbent kenarlarında veya uçlarında da kullanılmış. Günümüzde sır gibi korunan ve Trabzon'da üç ailenin sır gibi sakladığı bu sanatta motifler olan "yeminli sürgü" ve "aşk düğümü" motifleri özel olarak sınıflandırılıyor. Aşk düğümü olarak bilinen motifin sevgililerin birbirlerine düğüm düğüm dolanarak ayrılmamalarını temsil ediyor.

Yolu Akçaabat’a düşüp tarihi Ortamahalle’yi gezmek isteyenlere, yok olmaya yüz tutmuş el sanatlarımızdan olan kaytan ve kazaziyeleri bir de ‘Huzurun Elleri’nde yakından görmelerini tavsiye ederiz…